'Wanneer je zorgen gaan slapen, wek ze dan niet'
In een dagboek schrijf je wat er in je opkomt, waar je gedachten zijn.
En dat kan alle kanten op gaan, van links naar rechts, van blijdschap naar verdriet, van school naar vriendschappen en van werk naar liefde.
Want gedachten nemen vreemde sprongen.
Laat staan als je 16, verliefd, onzeker én in de oorlog bent.
Het is dan ook niet gek dat Renia's dagboek af en toe wat onduidelijk is voor de lezer.
Ze heeft het immers alleen voor zichzelf geschreven, en niet met de intentie het door andere ogen te laten aanschouwen.
Zo werd het me bijvoorbeeld tot het nawoord niet duidelijk of haar zusje nu wel of niet bij haar moeder kwam, en zo ja... waarom dan Renia niet?
Ze gebruikt voor iedereen diverse (koos?)namen, wat het ook niet heel duidelijk maakt als buitenstaander.
Want dat ben je als lezer van dit dagboek natuurlijk!
Desalniettemin geeft het een beeld van het leven als tiener in Polen/Oekraïne in de situatie destijds.
Ik heb me verbaasd over de gedichten die Renia schreef, bijzonder knap, en dat op die leeftijd al!
Wat ik tevens een mooie toevoeging vond aan het boek, waren de foto's van Renia en haar familie.
Het is prettig om een beeld te hebben van de mensen over wie ze het heeft. Ik miste alleen een foto van haar vriendje.
Zoals al vaker gezegd geef ik geen duimpjes voor iemands waargebeurde verhaal; hoe kan ik een score toekennen aan iets dat hem of haar simpelweg overkomen is?
Dat neemt niet weg dat ik zeker meegeleefd heb met dit meisje.
Al was het maar omdat ook ik natuurlijk 16 ben geweest en hopeloos verliefd, heb gestruggeld met vriendschappen en met emoties die geen gematigde versie kende; Alles was extreem.
Deze gevoelens en gedachten zijn, blijkt maar weer, van alle tijden.
Alleen leeft Renia niet 'in alle tijden'. Zij leeft in oorlogstijd.
Daarmee worden alle herkenbare dingen in een uitzonderlijke situatie geplaatst. Een situatie die Renia met haar opmerkzaamheid goed weet in te schatten.
Het einde van haar dagboek had een fictieschrijver niet 'beter' kunnen bedenken.
Niet hoe het Renia afloopt, want daar is natuurlijk niets goeds aan.
En dan het nawoord van Renia's kleine zusje.. heel bijzonder!
De vergelijking met het dagboek van Anne Frank, die ik op meerdere plekken terugvind, vind ik overigens niet reeel.
Twee totaal verschillende meisjes, in een ander land met als overeenkomst dat ze Joods zijn en een dagboek schrijven...
Maar dus wel twee totaal unieke individuen die de oorlog op hun eigen,verschillende wijze meemaken!
'Omhels een ieder hartelijk
Verspreid warmte om je heen
Tover geluk op de gezichten van mensen
Roep ze vrolijk naar de toekomst
Laat ze zich kwiek voortbewegen
Met liefde en lust voor het leven
En laat al mijn dromen uitkomen
Dat is het mooiste streven'
Reacties
Een reactie posten